Algemene staking openbaar vervoer op 31 maart 2025: wat betekent dit voor jouw werknemers?

Vakbonden ABVV en ACV kondigen een nationale stakingsdag aan op maandag 31 maart 2025. Tegelijkertijd heeft het spoorwegpersoneel (NMBS) beslist het werk neer te leggen vanaf zondagavond 30 maart om 22.00 uur tot maandagavond 31 maart om 22.00 uur.

Dit betekent aanzienlijke verstoringen in het openbaar vervoer in heel België, inclusief MIVB-verkeer, wat waarschijnlijk leidt tot ernstige verkeersproblemen en lange files op de snelwegen.

Hoe zit het nu precies wanneer medewerkers door stakingen te laat of helemaal niet op het werk verschijnen?

Moet je loon betalen voor niet-gewerkte uren?

Bij deelname aan de algemene staking

Wanneer werknemers actief deelnemen aan de staking zelf, geldt dat je als werkgever geen loon hoeft uit te betalen voor de uren waarin zij niet werken. Staken is immers een persoonlijke keuze en de verantwoordelijkheid van de werknemer zelf.

Wanneer werknemers echter niet bewust deelnemen aan de staking, maar vertraging of afwezigheid ervaren door vooraf aangekondigde hinder, zoals bijvoorbeeld moeilijkheden met het openbaar vervoer, ligt de situatie enigszins anders.

Werknemers die gehinderd worden door de staking

Werknemers die te laat komen of helemaal niet verschijnen doordat het openbaar vervoer (inclusief NMBS) verstoord is, kunnen in principe evenmin aanspraak maken op betaling voor hun niet-gewerkte uren, mits de staking en hinder vooraf voldoende duidelijk en tijdig werden aangekondigd.

De redenering hierachter is dat werknemers, bij tijdige bekendmaking van een staking, maatregelen kunnen treffen om toch op tijd op het werk aanwezig te zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vroeger vertrekken, alternatief vervoer regelen of eventueel afspraken maken om met collega’s mee te rijden.

Specifiek in verband met de NMBS-staking

Normaal gesproken moet je als werkgever loon betalen als de werknemer aan drie voorwaarden voldoet:

1. De werknemer is arbeidsgeschikt en van plan om te werken.

2. Hij vertrekt op zijn gebruikelijke tijdstip naar het werk.

3. Hij raakt te laat of niet ter plaatse door een oorzaak die zich voordoet tijdens het traject naar het werk en waar hij geen invloed op heeft.

In het geval van de aangekondigde NMBS-staking zijn deze voorwaarden niet vervuld. Omdat de staking duidelijk aangekondigd en algemeen bekend was, kunnen werknemers vooraf maatregelen treffen. Concreet betekent dit dat je in beginsel geen loon verschuldigd bent voor eventuele verloren uren wegens vertragingen of afwezigheid veroorzaakt door de staking.

Gebruik gezond verstand en begrip

Toch is het belangrijk om als werkgever begrip te tonen voor situaties die werknemers niet volledig zelf in de hand hebben. Niet elke werknemer kan immers eenvoudigweg een alternatieve oplossing vinden. Zelfs wie vroeg vertrekt, loopt nog steeds kans om vast te zitten in files of geen enkel alternatief vervoersmiddel te vinden.

Ons advies: communiceer vooraf duidelijk

Om discussies achteraf te voorkomen, raden we sterk aan vooraf duidelijk te communiceren naar alle werknemers. Laat duidelijk weten dat wie deelneemt aan de staking of te laat of afwezig is vanwege vooraf aangekondigde hinder, in principe geen loon zal ontvangen voor die niet-gewerkte uren.

Je kunt werknemers wel de mogelijkheid bieden om, indien ze loonderving willen vermijden, met jouw toestemming verlof of inhaalrust op te nemen.